Wietnam – możliwości współpracy dla wielkopolskich przedsiębiorców
Wietnam jest jednym z najszybciej rozwijających się krajów na świecie, a jego gospodarka wykazała odporność na wojny handlowe i wolniejsze tempo wzrostu w sąsiednich Chinach. To przyspieszone tempo gospodarcze jest spowodowane przenoszeniem siły roboczej z rolnictwa do produkcji i usług, inwestycjami prywatnymi, silnym sektorem turystycznym, wyższymi płacami i przyspieszającą urbanizacją. Eksport ma coraz większy udział w PKB Wietnamu, a sektory, takie jak produkcja przemysłowa, tekstylia, elektronika i produkcja owoców morza, szybko rosną. Unia Europejska jest jednym z największym partnerów handlowych Wietnamu. Stosunki handlowe pomiędzy Wietnamem i Polską są regulowane Umową o wolnym handlu pomiędzy UE a Wietnamem, która znosi większość ograniczeń celnych. Wzrost gospodarczy za 9 m-cy 2022 r. osiągnął najwyższy od 10 lat poziom 9,5%.
Zróżnicowana struktura handlu, rosnące płace i konsumpcja krajowa są podstawą wietnamskiego wzrostu gospodarczego. Koszty pracy pozostają konkurencyjne, co pomaga przyciągać do kraju inwestycje zagraniczne. Wyzwania gospodarcze obejmują brak infrastruktury, niedociągnięcia w klimacie biznesowym, trwające reformy sektora publicznego, rosnące nierówności, słaby system bankowy. Reformy podatkowe i prywatyzacja spółek Skarbu Państwa pomogły zrekompensować deficyt budżetowy w 2021 r., który utrzymywał się poniżej 4% PKB (Financial Post, 2022).
Wietnam eksportuje maszyny i urządzenia mechaniczne, elektryczne oraz ich części (22% całego eksportu w 2020 r.), elektroniczne układy scalone i mikrozespoły, obuwie, produkty technologiczne i maszyny do automatycznego przetwarzania danych. Import obejmuje elektroniczne układy scalone i mikrozespoły (15% całego importu w 2020 r.), aparaturę elektroniczną i półprzewodniki (Comtrade, 2021).
Wietnam jest jedną z najbardziej otwartych gospodarek na handel międzynarodowy w Azji, dlatego też jest naturalnym kierunkiem dla wielkopolskich firm w tym rejonie świata.
Wietnamski model gospodarczy pozostaje w dużym stopniu uzależniony od zagranicznych inwestycji i eksportu, zwłaszcza od Stanów Zjednoczonych i Chin. W ostatnich latach Wietnam wykazywał silne zaangażowanie w liberalizację handlu. Do WTO przystąpił w 2007 r. i podpisał umowy o wolnym handlu (FTA) z krajami ASEAN i Stanami Zjednoczonymi. Regionalne kompleksowe partnerstwo gospodarcze (RCEP) – największa umowa handlowa na świecie – została podpisana przez Wietnam w 2020 r., która obejmuje łącznie 16 krajów: Australię, Brunei, Kambodżę, Chiny, Indie, Indonezję, Japonię, Laos, Malezję, Mjanmę, Nową Zelandię, Filipiny, Singapur, Koreę Południową, Tajlandię.
Najważniejsze znaczenie dla dalszego rozwijania stosunków handlowych i inwestycyjnych ma umowa o współpracy Wietnamu z UE (EVFTA), która weszła w życie 1 sierpnia 2020 r. Drugą jest umowa o ochronie inwestycji (EVIPA) między UE a Wietnamem, która wejdzie w życie po tym, jak wszystkie państwa członkowskie UE wyrażą na nią formalną zgodę. Umowa EVFTA usuwa cła, biurokrację i inne przeszkody, z którymi borykają się przedsiębiorstwa europejskie przy wywozie do Wietnamu, ułatwia handel kluczowymi towarami, takimi jak elektronika, produkty spożywcze i produkty farmaceutyczne, otwiera rynek wietnamski na eksport usług z UE, na przykład w sektorze transportu i telekomunikacji. Umowa inwestycyjna, po jej wejściu w życie, zapewni dalszą poprawę klimatu inwestycyjnego oraz zapewni większą pewność europejskim i wietnamskim inwestorom.
Ze względu na ww. umowy handlowe Wietnam może być dla polskich przedsiębiorców bramą do całej Azji Południowo-Wschodniej.
Informacje i doświadczenia zdobyte podczas misji gospodarczej z listopada 2022 r. do Wietnamu, w której udział wziął m.in. Prezes Polskiej Izby Gospodarczej Importerów, Eksporterów i Kooperacji Pan Andrzej Łyko, jednoznacznie wskazują na ogromny potencjał rozwoju stosunków gospodarczych pomiędzy krajami oraz szanse, jakie mają polskie firmy poszukujące nowych rynków zbytu w tym rejonie świata. W czasie misji najważniejszymi z punktu widzenia firm były spotkania w Invest and Trade Promotion Center (ITPC) miasta Ho Chi Minh, spotkanie w Vietnam Chamber of Commerce and Industry oraz spotkanie z Dong Thap Business Association w mieście Cao Lanh, stolicy prowincji Dong Thap w delcie Mekongu (południowy Wietnam). Jako ciekawostkę warto wskazać, że obecnie wielu mieszkańców prowincji Dong Thap pracuje w fabryce Samsunga we Wronkach.
Wart podkreślenia jest fakt, że Wietnamczycy szybko akceptują nowe produkty, szczególnie wysokiej jakości. Głównymi towarami oprócz żywności, którymi strona wietnamska jest zainteresowana to farmaceutyki, kosmetyki, suplementy diety, meble, komponenty do produkcji elektromaszynowej i automotive, budownictwa i urbanistyki.
Nie bez znaczenia dla korzystnego klimatu dla współpracy polsko-wietnamskiej mają też dwie kluczowe kwestie. Pierwsza dotyczy pomocy, jaką udzielała Polska dla Wietnamu w trakcie wojen z Francuzami i USA, a przede wszystkim dużą ilość stypendiów fundowanych w Polsce dla studentów z Wietnamu. Obecnie około czterech tysięcy wysokiej rangi urzędników Wietnamu studiowało w Polsce. Tworzy to niesłychanie korzystny klimat dla polsko-wietnamskich relacji, w tym oczywiście stosunków gospodarczych. Drugą kwestią jest wyjątkowo obecnie niekorzystny bilans handlowy Polski z Wietnamem. Polska od zawsze odnotowuje deficyt handlowy w relacjach z Wietnamem, a największa wartość deficytu handlowego wystąpiła w 2022 r., wynosząc 1,9 mld USD, co oznacza wzrost o 23,1% w stosunku do tego samego okresu w 2021 r. Polska importuje z Wietnamu nieomal dziesięciokrotnie więcej niż eksportuje do Wietnamu. Tak więc istnieje ogromna przestrzeń dla wzrostu polskiego eksportu. Główne zainteresowanie importem z Polski dotyczy przede wszystkim farmaceutyków, maszyn i komponentów przemysłowych. Potencjał eksportowy Wietnamu do Polski, oprócz żywność i elektroniki, obejmuje odzież, obuwie i meble.
Aby sprawnie realizować sprzedaż do Wietnamu należy wziąć pod uwagę kwestię odpowiedniego przygotowania dokumentacji handlowej, która najczęściej podlega legalizacji zarówno w izbie gospodarczej, jak i w Ambasadzie Wietnamu w Polsce. Legalizacja dokumentów handlowych służy potwierdzeniu i uwiarygodnieniu dla strony wietnamskiej, że firma, z którą prowadzi biznes działa na polskim rynku legalnie, a osoby podpisujące wymagane dokumenty, takie jak umowy, faktury handlowe, są upoważnione do jej reprezentacji. Ze względów proceduralnych dla realizacji transakcji wymagane jest m.in podpisywanie każdorazowo kontraktu z wietnamskim partnerem, potwierdzającym warunki współpracy. Ze względu na skomplikowane kwestie prawne i biurokrację zaleca się kwestie formalne powierzyć lokalnemu partnerowi. Zresztą znalezienie wiarygodnego partnera na tym rynku ma oczywiście kluczowe znaczenie, w szczególności, że jest to rynek wysoce relacyjny. Aby zbudować wzajemne zaufanie, poznać partnera i samemu uwiarygodnić swoją firmę i siebie niezbędne będą częste wizyty w Wietnamie. Istotnym aspektem całego procesu negocjacji handlowych jest nawiązanie dobrych relacji osobistych z wietnamskim odpowiednikiem.
Jedną z fundamentalnych barier rozwoju stosunków gospodarczych jest brak informacji o wzajemnych rynkach. Stąd organizowany w dniu 14 lutego 2023 r. przez wielkopolski samorząd we współpracy z PIGIEiK webinar „Doing Business in Vietnam” – czyli jak robić biznes w Wietnamie jest skutecznym i praktycznym kanałem informacyjnym o potencjale i możliwościach biznesowych w tym kraju. Nagranie jest dostępne na kanale YouTube Wielkopolskiego Funduszu Rozwoju: https://bit.ly/DBinVIETNAM.
Wizyta w Wietnamie zaowocowała podpisaniem umowy o współpracy pomiędzy Polska Izbą Gospodarczą Importerów, Eksporterów i Kooperacji a Wietnamską Izbą Przemysłowo-Handlową – Ho Chi Minh City Branch (VCCI HCM), która ma na celu stworzenie bazy wsparcia dla środowiska biznesowego obu stron w poszukiwaniu nowych możliwości współpracy. Wszystkie pozyskane podczas misji gospodarczej do Wietnamu kontakty są do dyspozycji firm. W przypadku zainteresowania prosimy o kontakt z biurem Izby.
Prezes Andrzej Łyko i Dyrektor Iwona Wesołek
Polska Izba Gospodarcza Importerów Eksporterów I Kooperacji
tel.: +48 508 457 433, +48 61 851 78 48
e-mail: izba@pcc.org.pl
